BİLİŞSEL DAVRANIŞCI TERAPİ

Bilişsel davranışçı yaklaşım; aşağıdaki faktörlerin etkileşimi üzerinde odaklanmıştır.

• Düşünceler,

• Duygular

• Davranışların

İnsan içinde bulunduğu çevreyi, yaşadığı iç yada dış olayları ve hatta kendi zihinsel süreçlerini bilişsel yapısı ile algılar, değerlendirir ve uygun davranış yöntemlerini geliştirir. Bilişsel davranışçı terapi, uyum bozucu davranış ve duyguların psikoloji biliminin ortaya koyduğu öğrenme kuramları ve bilişsel psikoloji ilkelerinin psikoterapiye uyarlanması yoluyla değiştirilmesi etkinliğidir.

Normal ve anormal davranışlar ve psikolojik gelişim büyük ölçüde öğrenme ve bilişsel ilkelere göre şekillenmiştir. Amaç bilimsel yöntemlerle gösterilen bu düzenekleri psikoterapide kullanarak daha uyumsal biliş ve davranışların geliştirilmesi, uyum bozucu olanların ortadan kaldırılması ve zayıflatılmasıdır.

DÜŞÜNSEL DUYGULANIMCI DAVRANIŞ TERAPİSİNİN TEMEL VARSAYIMLARI ŞUNLARDIR:

1-BİLİŞLER:

İnsan, duygularının en önemli belirleyicisidir. Düşündüğümüzü hissederiz. Bizi olaylar, kişiler yada durumlar “iyi” yada “kötü” hissettirmez, bunu biz kendi kendimize bilişsel olarak yaparız. Farkına varmasak da duygusal tepkilerimize yol açan senaryoları biz yazarız. Geçmişteki yada şuandaki bir olay doğrudan bizim içimizdeki bir duyguyu uyandırmaz, sadece buna aracılık eder. Bizim iç değerlendirmemiz duygusal tepkilerimizin daha doğrudan kaynağıdır.

2-İŞLEVİ BOZUK DÜŞÜNCELER:

İşlevi bozuk düşünceler duygusal sıkıntının ana belirleyicisidir. Bu nedenle duygusal sorunların çözümü düşüncelerin analizi ile başlar.

3-AKIL DIŞI DÜŞÜNME:

Akıl dışı düşünmeye olan güçlü eğilim, genetik, biyoloji, çevre gibi çok etkenlidir.

4-SORUNLARIN SÜRME NEDENİ;

Sorunların sürme nedeni şimdiki bireyin kendi kendisine hala yapmayı sürdürdüğü propagandadır.

5-İNANÇLAR SAPTAMA:

İnançlar saptama, karşı çıkma, dönüştürmeye dönük aktif ve sürekli çabayla değiştirilebilir ve buda duygusal sıkıntının azalmasına yol açar.

Bilişsel davranışçı terapi; kişilerin sıkıntı verici düşüncelerini saptamalarını ve bu düşüncelerin ne kadar gerçekçi olduğunu incelemelerine yardımcı olur. Bundan sonra uygunsuz düşünceleri değiştirmeyi öğrenip içinde bulunulan gerçekliğe uygun düşünülmeye başlandığında kişi kendisini daha iyi hisseder. Sorun çözme ve davranış değişikliği en çok ele alınan konulardır.

Terapinin ne kadar süreceği terapistle danışan tarafından birlikte karar verilir. Genellikle 2-3 seanstan sonra ilk seanslarda ortaya konulan amaçlara ne kadar sürede ulaşılabileceği konusunda terapistin kabaca bir fikri olur. Bazı danışanlar için 6-10 görüşme gibi çok kısa bir süre yeterli olabilir. Daha uzun süreli sorunları olan kimi danışanlar daha uzun bir süre boyunca terapide kalmayı tercih edebilirler.

Bilişsel davranışçı bakış açısına göre, sosyal problemler karşısında olayları kişisel algılama, karşıdakine düşmanca niyet atfetme, diğerlerini suçlama, olayları felaketleştirme, tahrik edici ,biçimde aşırı genelleme, esnemeyen aşırı bir talep-karlık gibi bilişsel eğilimlerin öfkeyi tetiklediği ya da artırdığı düşünülür (Deffenbacher, 1999; 2006; Novaco, 2000).

Bilişsel davranışçı yaklaşım düşünceler, duygular ve davranışların etkileşimi üzerinde odaklanmıştır.